Quan las lengas s’influéncian

 Escrich per Joan-Marc Leclercq

Aquò’s la vida. Totas las lengas deu monde son influenciadas, a un moment, per una(s) auta(s). La quita lenga islandesa, coneishuda coma una de la mès plan conservadas, a totun recebut apòrts deu danés.

Dens nòste parçan, vesèm que lo francés engolís fòrça mots e expressions anglesas (o meslèu americanas), que l’occitan patís a còps d’una francizacion evidenta, mes tanben que daubuns pòden càder dens l’aute tròp en guardar “la mès grana distància de l’occitan per rapòrt au francés” en utilizar mots que son pas fòrça naturaus. N’èi ausit parlar, mès que me’n sap pas vertadèrament mau, pensi qu’es la vida de las lengas.

Per çò de l’anglicizacion deu francés, èi ausit a la ràdio quauqu’un, una ciclista deu Torn de França femenin, qu’uzèc d’un mot “a la mòda” en acabar per díser lo contrari de çò que volèva díser.

Es cool uei lo dia de díser juste au lòc de díser très. Es un anglicisme. Mes quan la hemna voloc díser que lo Torn de França èra, per astre, una enòrma reclama peu ciclisme femenin, quicòm doncas de positiu, digoc “… c’est juste une énorme publicité pour nous …”, çò que pareish pro negatiu, e se pòt comprénguer coma, “es pas una corsa vertadièra, i a pas nat interés esportiu, es pas qu’una operacion comerciala”.

Lo francisme mès important qu’ausiscoi recentament en occitan es “del còp …”, copiat-pegat diréctament de l’expression fòrça fòrça utilizada, especialament peus joens, lo du coup, que servís de ganhar un pauc de temps per soscar a çò que vam díser, e qu’a perdut complètement sa valors de “per consequéncia …” o “doncas …”

E se cau que l’occitan se defena d’una francizacion tròp importanta, cau pas càder dens l’excès contrari, segon daubuns.

Mes s’i a mots navèth qu’entran dens lo vocabulari per error, per jo es pas tròp grèu. Es la vida de cada lenga e la lista deus mots arribats pr’amor d’una deca, a còps pr’amor d’un monge-copista o de la marrida interpretacion deu public, es pro longa.

Ara totis dison “programa” per “emission” o “oportunitat” per “ocasion, parat, escasença”. La significacion an doncas evoluit.

Coma quauqu’un d’estonat es pas mès tustat peu pericle e un pedagògue es pas mès l’esclau que mia los dròlles a l’escòla …

 

[Sorsa: www.jornalet.com]