Orhan Pamuk: «Coñezo toda a estupidez do mundo, pero debo contar a súa beleza»

 

O escritor turco e Premio Nobel de Literatura, novela os efectos das epidemias en «As noites da peste»

Escrito por MIGUEL LORENCI

Asegura Orhan Pamuk, (Istambul, 69 anos) coñecer «toda a estupidez do mundo». Pero di enseguida que a súa obrigación como escritor «é contar a beleza da vida» e «tratar de entender a todos». Mesmo cando novela sobre epidemias e os seus terribles efectos, como fai o premio Nobel turco nas noites da peste (Literatura Random House), que chega ao lector español. Se retrotrae a 1901 para narrar as consecuencias da peste bubónica, as revolucións nacionalistas e as intrigas políticas territoriais situándose na imaxinaria illa de Minguer. «Dicíanme que por que escribía sobre a peste cando xa non existía, e de súpeto irrompeu o coronavirus. Levaba corenta anos rumiando a novela cando estalou a pandemia e iso afectou a min psicoloxía», di Pamuk desde a súa casa en Istambul, ao bordo do Bósforo, a un grupo de xornalistas. «A miña obrigación como escritor é penetrarme en situacións distintas á miña e entender a todo o mundo. Intentei facelo con fundamentalistas e terroristas en libros como 'Neve', o que non quere dicir que estea de acordo con eles. A singularidade humana radica nesa empatía, pero nesta pandemia non puiden entender aos antivacunas», lamenta o escritor, que se vacinou «cinco veces», as dúas primeiras con Sinovac, non recoñecida en varios países occidentais.

O pesimismo non lle vence. «Sempre son positivo sobre o futuro da humanidade. Sinto tamén que é a miña obrigación. Canto máis leo sobre política, sobre a pandemia ou os horrores da guerra, máis quero ver a beleza da vida. A miña obrigación é mostrala. O entusiasmo pola vida e por gozar delas está relacionado co feito de ser escritor», insiste Pamuk. Cre así que haberá un amencer tras as noites da peste. «Todas as pandemias se superaron. Padecemos todo tipo de pestes, e algunhas mataron a unha de cada tres persoas. As pandemias desvanécense e a humanidade sobrevive. Sempre foi así. Está nos nosos xenes. Hai resiliencia e sobreviviremos a esta como a todas, aínda que teñan falecido, por desgraza, tanta xente maior», lamenta Pamuk.

Narra esta vez con voz feminina e di que é «unha decisión ética». «Impóñome ver o mundo a través dos ollos de narradoras. E usar ese prisma feminino non é unha cuestión de corrección política, porque non me gusta o termo. O meu ideal é escribir unha novela de seiscentas páxinas en primeira persoa do singular e que ninguén pense que a escribín eu; que é obra dunha muller», confesa. «Son un home de Oriente Medio e coñezo toda a estupidez deste mundo: quero ver cos meus propios ollos ese mundo, pero desde unha mirada feminina», insiste.

Sen medo a Erdogan

Moi crítico co réxime de Erdogan que o preto e ameaza, a fiscalía turca investiga xa a Pamuk por presuntos ataques na súa novela ao fundador da República de Turquía, Mustafá Kemal Atatürk. «Son acusacións kafkianas. Non hai un só ataque a Atatürk, e iso que non son o típico que tira a pedra e esconde a man. Nin teño medo nin me preocupa. A miña experiencia dime que todo isto se desvanecerá nos labirintos da burocracia de Ankara. E se que estou nunha posición de privilexio e que moitos amigos xornalistas han acabado no cárcere», di o autor de Chámome Rojo.

Pamuk cualifica de «inmoral» a invasión de Ucraína ordenada por Putin. «Matan a civís da forma atroz que estamos a ver en Bucha, ao norte de Kiev, porque non queren pertencer bloque ruso. Invadir un país porque os seus cidadáns non queren formar parte do antigo bloque soviético é horrendo», sinala. «Pero o máis vergoñoso desta guerra é que todo está aberto».

Gañar o Nobel en 2006 fixo «moi feliz» a Pamuk. Lonxe de paralizarlle, incitoulle «a traballar máis duro». «É un clixé dicir que tras recibir o Nobel o gañador baixa a súa calidade literaria. Gañalo non foi ningún castigo para min. Tiña 54 anos, unha idade relativamente baixa, e moitos plans, como esta novela que xa imaxinaba. Entón traducíanme a 46 linguas e agora a máis de 60. Síntome moi motivado pola cantidade de lectores que teño en todo o mundo», se oufana.

 

[Imaxe: BENITO ORDOÑEZ - fonte: www.lavozdegalicia.es]