O veleno da febre do ouro

Jacques Audiard leva ao cine a novela de Patrick deWitt «Os irmáns Sisters», un wéstern que expón a tensión entre barbarie e civilización no Oregón de 1851 Joaquin Phoenix (esquerda) e John C. Reilly interpretan aos irmáns Sisters. Por XESÚS FRAGA A Jacques Audiard (París, 1952) non lle importa recoñecelo: o wéstern nunca lle chamou demasiado, nin como espectador nin como director. «Non son un gran afeccionado ao xénero», aclara. «Sendo francés, os meus mitos son outros: a Revolución, as novelas do século XIX... seguro que Thom sabe máis de wéstern que eu». Thom é Thomas Bidegain (Mauléon-Licharre, 1968), o guionista co que Audiard filmou películas crave -Un profeta, De óxido e óso, Dheepan- e cuxa colaboración se repite nos irmáns Sisters, que hoxe chega aos cines. De feito, o filme, que adapta a exitosa novela do canadense Patrick deWitt, naceu como un encargo dun dos seus protagonistas, John C. Reilly -a repartición complétano Joaquin Phoenix, Jake Gyllenhaal e Riz Ahmed-, pero Audiard envolveu nalgunhas das claves do wéstern -os Colt, os cabalos, os pobos polvorientos, os saloons e o whisky- unha historia complexa, con varios niveis de interpretación. Oregón, 1851. Os irmáns Sisters, Charlie e Eli, traballan para o Comodoro. O seu último encargo é dar caza a un empregado fuxido, un químico que descubriu unha fórmula que, ao verterla nos ríos, fai brillar o prezado metal tan cobizado durante a febre do ouro. Un período crave na historia de Estados Unidos, que constrúe, dun día para outro, ás veces a golpe de gatillo, o seu presente e o seu futuro. A clave, segundo explica Audiard na sede madrileña da Academia de Cine, é que «esas persoas brutais van deixar a súa pistola á entrada da cidade cando chega a democracia». Esa tensión entre a barbarie e a civilización planea sobre a película e encárnase na diverxencia dos irmáns protagonistas: mentres Charlie entrégase aos seus instintos, Eli aspira a outra vida, aínda que a ambos os ata o mesmo temor, o de non ser capaces de escapar ao historial de violencia que herdaron do seu pai, un «sangue sucio» que corre polas súas veas como veleno. «Esa é a gran pregunta», confirma o director: «Como acabar coa violencia dos seus pais». Unha violencia que, por extensión, é a de «os pais fundadores» da nación.  Ambición e utopía Bidegain fala dos irmáns Sisters como un «wéstern prehistórico»: en 1851 aínda quedaban oito anos para que Oregón constituísese en Estado. Todo estaba por facer, o futuro por determinar. O filme toca aspectos como a avalancha migratoria que levou ao Oeste a cobiza polo ouro, onde convivían tanto ambiciosos sen escrúpulos para enriquecerse custe o que custe, como utópicos que planeaban a fundación de comunidades que nacesen puras, sen maldade. Entre esta axitación e ausencia de lei -imponse a do mellor pistoleiro- móvense Charlie e Eli. Os irmáns, rudos, descreídos, criados na violencia polo seu propio pai, tamén son seducidos pola promesa do ouro e unha fórmula milagrosa que ben podería funcionar ou quedar nun deses crecepelos tan propios do Oeste, pero con consecuencias nada inocuas, senón velenosas. «Son como nenos: teñen 40 anos, pero son como nenos», explica Audiard, quen salienta a transformación irreversible que opera a historia nos seus protagonistas. «Son como preadolescentes», engade Bidegain. Talvez en boa medida a súa inmadurez débase a que a súa nai segue sendo a única muller nas súas vidas. «É que non están maduros para esa relación», incide o cineasta. Os irmáns Sisters trae desde o pasado ecos de problemas aos que Estados Unidos se enfronta cíclicamente. As consecuencias das armas ou a emigración, por exemplo. Tamén a toxicidade -outra vez o veleno-, en especial para a natureza, da avaricia humana. Cuestións que a película expón aos espectadores de hoxe a través dunha historia de hai 150 anos. A pesar das boas críticas cultivadas, Audiard e Bidegain recoñecen que para os descendentes daqueles pioneiros, crecidos, eles si, na mitoloxía do wéstern, é unha «película rara». Talvez haxa que esperar ao xuízo definitivo: o Twitter de Trump. «It's a shit!», anticipa Audiard, entre sonoras gargalladas. [Imaxe: MAGALI BRAGARD - fonte: www.lavozdegalicia.es]