Guillermo del Toro afógase nunha cara oda de amor ao cine fantástico

O veterano Paul Schrader rexorde coa incendiaria «First Reformed», que protagoniza Ethan Hawke 

Por JOSÉ LUIS LOSA

Guillermo del Toro empápanos coa forma da auga do seu amor obvio pola ciencia ficción clásica. A súa película é unha declaración incondicional de pleitesía a aquel cine de serie B, o da muller e o monstro de Jack Arnold, da cal clona á súa criatura anfibia e escamosa. O paradoxo é que emprende esta reivindicación daquel cine povero e faino gastándose unha pasta gansa coa cal xente como Arnold, Corman ou Tourneur terían facturado toda a súa filmografía e aínda lles sobrou para pipas. Vexo esta posta en escena de historia de amor con bela moza sordomuda namorada da besta batracio e en todo momento parece que o xa non tan nuevorriquismo de Del Toro impón a ostentación sobre a alma. 

Aínda que nunha tele en branco e negro vexamos a Alice Faye, Betty Grable ou Carmen Miranda, o filme xoga a kitsch pero nunca logra selo porque lle pode a opulencia. A forma da auga quere ser unha oda a aquela sci-fi de tres peniques e sesión dobre, pero ese espírito está betabloqueado xa que logo dólar, tanto aparataje brillante pero goro. E nunca termina de coller voo porque o que fai Del Toro, pobre neno rico, é propulsar a súa película con canóns de fume, con ventoleras de deseño que non me enfadan pero tampouco me emocionan. 

Pero o cine relevante, o que quedará como indeleble, achegouno o insigne veterano de tantas guerras pardas ou innobles chamado Paul Schrader, guionista de Taxi Driver ou Toro salvaxe, director de Hardcore ou Mishima. É a de Schrader unha resurrección brava e insólita porque viña de pegar tumbos en pelis con actores porno ou tolemias con vellos compañeiros de esmorgas tóxicas. Velaquí que o cine nos reserva sorpresas tan formidables: este tipo de biografía feroz e demencia calvinista, que durmía con pistolas e púxose cego de case todo, emerxe cunha obra incendiaria e colosal, First Reformed, na cal recupera tantos anos despois o dereito a filmar un guion propio.

De aí xorde, xa para a lenda, un novo ecce homo marca Schrader, como o Travis de Taxi Driver ou o Nick Nolte de Affliction. Con este último é co que máis similitudes garda o sacerdote en descenso aos infernos destrutivos e purificadores que borda Ethan Hawke. O seu autoinmolación sérvesenos con xélida sobriedade pero abocada cara ao terreo previsto da catarse e a flagelación exasperadas, ese camiño do exceso que leva cara ao palacio da sabedoría ou da tolemia. Nesa vertixe Schrader está a piques de propor un hoxe inimaxinable clímax metaterrorista con home-bomba inmolado nunha catedral chea de tipos que aman o quecemento global. Opta por un plano onde gañan no transo a perdición ou o amor -Amanda Seyfried- e que retoma do seu propio guion o círculo pasional de Fascinación, aqueloutra obra mestra cuxo guion asinou para Brian de Palma.

Lucrecia Martel, visionaria

A El Desexo dos Almodóvar hai que agradecer que se embarquen nunha empresa tan fascinante como inusual, a adaptación de Zama, a novela de culto arxentina de Antonio dei Benedetto, algo así como un selvático Esperando a Godot. E que poñan ese material en mans da gran Lucrecia Martel, cineasta capaz como case ninguén de mergullarnos neste averno intemporal co seu agonista varado en estación febril. A experiencia, tan esixente como mesmerizante, é un prodixio de cine hipnótico, que che atrapa e faiche virar sobre ti mesmo, méteche na pel suorenta dese funcionario espido no seu ínsula paraguaia. Che desnorta ata desposuírche da túa identidade. É cine visionario, alucinógena emulsión, obra capital da que haberá que falar con repouso.

[Imaxe: Claudio Onorati/EFE - fonte: www.lavozdegalicia.es]