A una epòca que los trobadors escrivián de poesias en lenga d’òc, en cantant las femnas e la natura, dins l’encastre d’una societat que trantalhava entre la guèrra e l’esperitalitat, ont la Glèisa cessava pas d’escomenjar, l’eretgiá ganhava cada jorn de mai en mai d’adèptes e los nòus òrdres de mendicaires començavan una transformacion prigonda al sen de la Glèisa, Occitània contunhava de revendicar amb sa lirica, la jòia de la passion e l’amor profan.
Aquela passion idealizada de l’amor cortés, ont la dòna es gaireben venerada, serà un dels eiretatges pus precioses que daissarà l’Edat Mejana a l’amor modèrne. Seràn nombroses los trobadors, e tanben los mecènas, que contribuiràn a far créisser e florir la literatura medievala. Demest eles, amb una importància especiala, la femna pus poderosa del sègle XII: Alienòr d’Aquitània.
Filha del duc d’Aquitània Guilhèm IX, Alienòr èra felena de Guilhèm de Peitieus, lo primièr trobador. Dotada d’una intelligéncia extraordinària, foguèt una de las femnas mai cultas e formadas intellectualament de son epòca. En mai de possedir una beutat e una abilitat diplomatica extraordinàrias, mestrejava l’art de la guèrra e tanben lo de la falconariá. Amb un manejament excepcional de l’espasa, sa passion màger èra de montar a caval e tanben èra afogada de poesia e cultura. Se destriava per son caractèr e sa sensibilitat que la rendiá inoblidabla als qu’aguèron l’astre de la conéisser.
Quand son paire moriguèt, Alienòr aviá a pena quinze ans, e abans morir li demandèt vivament que se maridèsse amb lo filh del rei de França. Atal, Alienòr contracta lo maridatge amb Loís VII, e ven reina de França aquel meteis an. Alienòr, abituada a la cultura d’Occitània, illuminèt amb sa jòia aquela freja cort del nòrd amb sa poesia e literatura. Mas Alienòr èra tròp amorosa de son marit e preferiguèt de l’acompanhar a las Crosadas en Tèrra Santa en luòc de demorar sola en aquela cort.
Ça que la, son marit aviá d’autres plans. En realitat, el voliá daissar Alienòr de costat. Mas ela se daissèt pas convéncer e prenguèt la decision de partir amb el. Mas son marit, un òme mediòcre, egocentric, narcissic, amb una personalitat mesquina qu’aviá fach de la religion lo sol encastre ont poder basar son existéncia insignificanta, aguèt pas lo coratge de s’afrontar a Alienòr e, d’escondons, demandèt l’intervencion del Papa per que la persuadiguèsse de demorar sola a l’esperar a la cort de França. Pasmens, Alienòr, educada dempuèi qu’èra pichona a pensar e prene las decisions pus senadas ela soleta, cediguèt pas a las pressions eclesiasticas e, davant l’estonament de totòm, amb una estrategia plan abila, faguèt valer sa condicion de nòbla e duquessa d’Aquitània, la feudatària pus granda de França, per assegurar sa participacion a las Crosadas. Fin finala, lo Papa, aguèt pas cap d’autra causida que de respectar la volontat d’Alienòr e acceptar sa participacion a las Crosadas.
Atal, ela partiguèt al bòrd de son marit devèrs la Tèrra Santa, mas pendent aquel viatge Alienòr poguèt verificar amarament lo veritable caractèr de son marit insipid e tòrt, qu’amb sa gelosiá obsessiva la maltractèt e denigrèt amb de rumors infamas qu’el inventava per fin que los cronicaires de l’epòca se poguèsson acarnir sus ela. La situacion èra de mai en mai insuportabla e Alienòr, e mai s’aviá doas filhas en comun, fin finala, après tornar se divorcièt del rei de França. Mas abans s’assegurèt que son marit li restituiguèsse las possessions qu’ela aviá eiretadas de son paire, e que lo rei li voliá prene.
Sièis setmanas après lo divòrci, tornarmai davant l’estonament de totòm e sustot de son marit, Alienòr, al temps de 29 ans e un còp de mai terriblament amorosa, se maridèt amb Enric IId, futur rei d’Anglatèra, d’onze ans pus jove qu’ela. D’aquel momento enlà, contrarotlaràn ensems un territòri uèch còps pus grand que lo dominat per son èx-marit, Loís VII de França. Après establir sa cort principalament a Peitieus, ont Alienòr prendrà en carga d’encoratjar e dinamizar la lirica trobadoresca e cavaleresca de l’epòca qu’atenguèt alavetz son esplendor maximala, lo parelh gaudiguèt d’un bonaür evident e envejable.
Al temps de 35 ans, Alienòr ven reina d’Anglatèrra e lo parelh auràn uèch enfants. Ça que la, lo monarca anglés, après quinze ans del maridatge, pèrd l’interès per Alienòr e decidís de partejar sa vida plenament amb sa mestressa que la presenta als autres coma la reina veritabla, en tot relegar e umiliar Alienòr publicament. Ela patiguèt dins lo silenci la dolor de l’abandon. Es alavetz que decidís de se consagrar exclusivament a garentir lo futur tròn d’Anglatèrra a sos enfants. Atal s’entamenèt una confrontacion que finirà amb l’embarrament d’Alienòr en preson per òrdre de son marit que l’acusèt de traïson.
Alienòr passèt gaireben 20 ans en preson. Pasmens, durant aquel temps defalhiguèt pas un sol jorn dins sas intencions de veire son aimat filh Ricard vengut rei d’Anglatèrra. Fin finala, Ricard, conegut amb l’escaisnom de Còr de Leon, venguèt rei e ordenèt sul pic la mesa en libertat de sa maire.
Quand a recuperada sa libertat, Alienòr a ja gaireben 60 ans mas aquò l’empedís pas d’exercir plenament la foncion de femna d’estat pendent las longas abséncias de son filh. Segon los cronicaires de l’epòca, Alienòr, amb lo pas dels ans, contunhava d’èsser totjorn una femna extraordinàriament atractiva e plena d’energia. Fin al ponch que, a gaireben 80 ans, trantalhèt pas de traversar los Pirenèus per causir, demest las infantas de Castelha, la futura reina de França.
Femna idolatrada e tanben diabolizada per sos contemporanèus, son biais de comprene la vida, l’amor e la politica la faguèt venir tota una legenda qu’a trespassat lo temps e qu’a dobèrt de multiplas interpretacions literàrias. De soslinhar son estrecha amistat amb son mentòr dins lo roman Òc, que mòstra l’aspècte pus intim e uman d’Alienòr d’Aquitània.
Ça que la, Alienòr, long de sa vida, al delà de l’amor e de la passion, patiguèt tanben lo desamor, la decepcion, l’abandon, la solitud e la dolor. Mas, en tant que femna, saupèt tanben cambiar l’infortuna en fortalesa, e benlèu, es justament aquò que la fa totjorn pus granda. En seguissent lo principi aristotelician, èra convencuda qu’agissiá corrèctament, non per sa vertut ni excelléncia, mas pel fach d’èsser fidèla a sas idèas.
Dins l’encastre d’una societat trempada mai que mai dins la violéncia e l’esperitalitat, Alienòr, duquessa, reina, mecèna, estratèga, maire, esposa, amanta e mai que mai, femna passionada e passionanta, foguèt, sens cap de dobte, una pionièra en se far respectar coma femna dins aqueste Mond malaisit dominat pels òmes.
En memòria d’Alienòr d’Aquitània (Occitània 1122 — Abadiá de Fontevraud, lo 1r d’abril de 1204).
Griselda Lozano
Aquela passion idealizada de l’amor cortés, ont la dòna es gaireben venerada, serà un dels eiretatges pus precioses que daissarà l’Edat Mejana a l’amor modèrne. Seràn nombroses los trobadors, e tanben los mecènas, que contribuiràn a far créisser e florir la literatura medievala. Demest eles, amb una importància especiala, la femna pus poderosa del sègle XII: Alienòr d’Aquitània.
Filha del duc d’Aquitània Guilhèm IX, Alienòr èra felena de Guilhèm de Peitieus, lo primièr trobador. Dotada d’una intelligéncia extraordinària, foguèt una de las femnas mai cultas e formadas intellectualament de son epòca. En mai de possedir una beutat e una abilitat diplomatica extraordinàrias, mestrejava l’art de la guèrra e tanben lo de la falconariá. Amb un manejament excepcional de l’espasa, sa passion màger èra de montar a caval e tanben èra afogada de poesia e cultura. Se destriava per son caractèr e sa sensibilitat que la rendiá inoblidabla als qu’aguèron l’astre de la conéisser.
Quand son paire moriguèt, Alienòr aviá a pena quinze ans, e abans morir li demandèt vivament que se maridèsse amb lo filh del rei de França. Atal, Alienòr contracta lo maridatge amb Loís VII, e ven reina de França aquel meteis an. Alienòr, abituada a la cultura d’Occitània, illuminèt amb sa jòia aquela freja cort del nòrd amb sa poesia e literatura. Mas Alienòr èra tròp amorosa de son marit e preferiguèt de l’acompanhar a las Crosadas en Tèrra Santa en luòc de demorar sola en aquela cort.
Ça que la, son marit aviá d’autres plans. En realitat, el voliá daissar Alienòr de costat. Mas ela se daissèt pas convéncer e prenguèt la decision de partir amb el. Mas son marit, un òme mediòcre, egocentric, narcissic, amb una personalitat mesquina qu’aviá fach de la religion lo sol encastre ont poder basar son existéncia insignificanta, aguèt pas lo coratge de s’afrontar a Alienòr e, d’escondons, demandèt l’intervencion del Papa per que la persuadiguèsse de demorar sola a l’esperar a la cort de França. Pasmens, Alienòr, educada dempuèi qu’èra pichona a pensar e prene las decisions pus senadas ela soleta, cediguèt pas a las pressions eclesiasticas e, davant l’estonament de totòm, amb una estrategia plan abila, faguèt valer sa condicion de nòbla e duquessa d’Aquitània, la feudatària pus granda de França, per assegurar sa participacion a las Crosadas. Fin finala, lo Papa, aguèt pas cap d’autra causida que de respectar la volontat d’Alienòr e acceptar sa participacion a las Crosadas.
Atal, ela partiguèt al bòrd de son marit devèrs la Tèrra Santa, mas pendent aquel viatge Alienòr poguèt verificar amarament lo veritable caractèr de son marit insipid e tòrt, qu’amb sa gelosiá obsessiva la maltractèt e denigrèt amb de rumors infamas qu’el inventava per fin que los cronicaires de l’epòca se poguèsson acarnir sus ela. La situacion èra de mai en mai insuportabla e Alienòr, e mai s’aviá doas filhas en comun, fin finala, après tornar se divorcièt del rei de França. Mas abans s’assegurèt que son marit li restituiguèsse las possessions qu’ela aviá eiretadas de son paire, e que lo rei li voliá prene.
Sièis setmanas après lo divòrci, tornarmai davant l’estonament de totòm e sustot de son marit, Alienòr, al temps de 29 ans e un còp de mai terriblament amorosa, se maridèt amb Enric IId, futur rei d’Anglatèra, d’onze ans pus jove qu’ela. D’aquel momento enlà, contrarotlaràn ensems un territòri uèch còps pus grand que lo dominat per son èx-marit, Loís VII de França. Après establir sa cort principalament a Peitieus, ont Alienòr prendrà en carga d’encoratjar e dinamizar la lirica trobadoresca e cavaleresca de l’epòca qu’atenguèt alavetz son esplendor maximala, lo parelh gaudiguèt d’un bonaür evident e envejable.
Al temps de 35 ans, Alienòr ven reina d’Anglatèrra e lo parelh auràn uèch enfants. Ça que la, lo monarca anglés, après quinze ans del maridatge, pèrd l’interès per Alienòr e decidís de partejar sa vida plenament amb sa mestressa que la presenta als autres coma la reina veritabla, en tot relegar e umiliar Alienòr publicament. Ela patiguèt dins lo silenci la dolor de l’abandon. Es alavetz que decidís de se consagrar exclusivament a garentir lo futur tròn d’Anglatèrra a sos enfants. Atal s’entamenèt una confrontacion que finirà amb l’embarrament d’Alienòr en preson per òrdre de son marit que l’acusèt de traïson.
Alienòr passèt gaireben 20 ans en preson. Pasmens, durant aquel temps defalhiguèt pas un sol jorn dins sas intencions de veire son aimat filh Ricard vengut rei d’Anglatèrra. Fin finala, Ricard, conegut amb l’escaisnom de Còr de Leon, venguèt rei e ordenèt sul pic la mesa en libertat de sa maire.
Quand a recuperada sa libertat, Alienòr a ja gaireben 60 ans mas aquò l’empedís pas d’exercir plenament la foncion de femna d’estat pendent las longas abséncias de son filh. Segon los cronicaires de l’epòca, Alienòr, amb lo pas dels ans, contunhava d’èsser totjorn una femna extraordinàriament atractiva e plena d’energia. Fin al ponch que, a gaireben 80 ans, trantalhèt pas de traversar los Pirenèus per causir, demest las infantas de Castelha, la futura reina de França.
Femna idolatrada e tanben diabolizada per sos contemporanèus, son biais de comprene la vida, l’amor e la politica la faguèt venir tota una legenda qu’a trespassat lo temps e qu’a dobèrt de multiplas interpretacions literàrias. De soslinhar son estrecha amistat amb son mentòr dins lo roman Òc, que mòstra l’aspècte pus intim e uman d’Alienòr d’Aquitània.
Ça que la, Alienòr, long de sa vida, al delà de l’amor e de la passion, patiguèt tanben lo desamor, la decepcion, l’abandon, la solitud e la dolor. Mas, en tant que femna, saupèt tanben cambiar l’infortuna en fortalesa, e benlèu, es justament aquò que la fa totjorn pus granda. En seguissent lo principi aristotelician, èra convencuda qu’agissiá corrèctament, non per sa vertut ni excelléncia, mas pel fach d’èsser fidèla a sas idèas.
Dins l’encastre d’una societat trempada mai que mai dins la violéncia e l’esperitalitat, Alienòr, duquessa, reina, mecèna, estratèga, maire, esposa, amanta e mai que mai, femna passionada e passionanta, foguèt, sens cap de dobte, una pionièra en se far respectar coma femna dins aqueste Mond malaisit dominat pels òmes.
En memòria d’Alienòr d’Aquitània (Occitània 1122 — Abadiá de Fontevraud, lo 1r d’abril de 1204).
Griselda Lozano
[Poblejat dins www.jornalet.com]
Sem comentários:
Enviar um comentário