Oito (boas) razóns para ler poesía galega de arestora

 

Que o ano 2022 foi probablemente óptimo para a poesía galega confírmao a calidade de publicacións que neste período viron a luz. Velaquí unha pequena escolma do xénero entre os títulos editados máis recentemente da man de voces novas ou novísimas e doutras asentadas que matizan os seus camiños estéticos, alén dalgunha reedición relevante.

Iago González (Arnuíde, Vilar de Barrio, 1999), Yolanda Castaño (Santiago, 1977) e Antía Otero (A Estrada, 1982)

Escrito por Ramón Nicolás

Teño para min que unha das achegas máis substantivas vén da man de Iago González (Arnuíde, Vilar de Barrio, 1999) que no título O lugariño (Chan da Pólvora) abre as portas a unha reflexión sobre un territorio amado polo autor mais que se proxecta, con intensidade e brillantez, cara a outros espazos, esquecidos e abandonados probablemente mais onde, por fortuna, aínda latexa a vida. Olga Novo di del que é un poeta abisal e non lle falta razón: no libro suca o mundo, e o máis profundo deste, cunha ollada propia, por veces chea de esgazaduras e sempre cegadora.

Dúas voces recoñecidas deixaron senllos libros importantes. Refírome a Yolanda Castaño que en Materia (Xerais) articula un libro polifónico, sustentado nos tres estados que a conforman e que son operativos para abordar realidades en tres tempos posibles; nel rabuña, ata case facer sangrar, na memoria familiar e persoal para abordar asuntos como a maternidade, o corpo, das palabras ou os propios afectos. E refírome tamén a Antía Otero que en Barroco (Apiario) ofrece un libro exquisito, cheo de matices e irisacións, no que se sementan con emoción partículas de po: pan de ouro e tamén perda e ferida. Libro no que paira a idea da reconstrución que afonda na memoria, no mundo natural, na vida que se enlaza coa morte e nos seus tránsitos naturais, con numerosos elementos implícitos que recrean o movemento artístico que latexa no título.

Ánxela Gracián (Castroverde, 1968) e Luz Campello (Guitiriz, 1966)

Pola súa parte, Ánxela Gracián entrega unha edición ampliada dun volume que vira a luz nunha edición de circulación restrinxida. Velaí o seu Paisaxes de pan (Edicións Fervenza), prologado con tino por Xesús Alonso Montero, onde se ofrece unha ollada sobre a aldea natal para rescatar a infancia da autora poboada polos perfís heroicos e resistentes das mulleres que a rodearon e que se homenaxean desde o humus nutricio que é o pan e que, xunto coa a palabra, conforman a persoa. A guitiricense Luz Campello agasalla en Ben sabe o mar que posúo o botín das piratas (Galaxia) un libro onde aos esteos que sosteñen a súa obra anterior —a reclamación da propia identidade e a sororidade— súmase unha ansia de renovación, de ir máis alá do baleiro, da dor e do dano para superar a ferida, cun diálogo continuo con figuras míticas, literarias e mitolóxicas do pasado clásico que actúan como un fértil contrapunto e ollar o que se gaña nas derrotas. Como recuperación cómpre apuntar, nunha edición bilingüe galego-castelá, As nosas sombras no xardín de Serralves, de Xoán Abeleira, en Bartleby Editores: libro tormentoso que afonda nas cicatrices e na percepción da perda. Nel flúe un río de etnografía, de xamanismo, de arte e de mitoloxía, na confluencia entre o real e o onírico, entre o amor e a dor.

Xoán Abeleira (Maracay, Venezuela, 1963), Clara Pino (Vigo, 1972) e Xosé Iglesias (Cee, 1974)

Clara Pino ofrece en Fenómeno fan (Editorial Elvira) a súa primeira, e para min afortunada, incursión poética. Faino nun libro-obxecto coidadísimo cunha arrebatadora lectura plástica a cargo de Xavier Magalhães que incorpora o diálogo entre manifestacións artísticas para limpar «lixos acústicos» e a «contaminación lumínica» que agroma imparable como afirma Andrea Fernández Maneiro no limiar do volume. Pino aceira unha voz crítica para construír un palimpsesto que á vez é unha cartografía do noso tempo e un canto matriarcal feito desde a autoafirmación e con moita música de fondo, contra a indecencia e a indignidade.

Por último Atlántico Norte, chamádeme Ismael (Caldeirón) supón o terceiro libro de Xosé Iglesias e no que porfía en abordar a experiencia do mar como vivencia e necesidade cotiá. Vida e escrita van aquí de mans dadas, sinala Eva Veiga no prólogo do libro, e sen dúbida é así. Velaquí un xogo no que nos aparece o capitán Ahab a percorrer o Atlántico Norte: ese Ismael do Moby Dick que é Xosé Iglesias, o mariñeiro que, porén, ama as baleas, símbolo do único ecoloxismo posible que traza derrotas fronte ao descoñecido para atopar a propia liberdade.

 

[Fonte: www.cadernodacritica.wordpress.com]