Escrich per Gerard Joan Barceló
 |
| Crida a la manifestacion del 23 de març per la lenga còrsa |
Uei, a Aiacciu, en respondent a la crida dau collectiu Parlemu Corsu e de fòrça associacions insularas, se manifestarà per l'obligatorietat dau còrse a totei lei nivèus de l'ensenhament, e pas solament a l'escòla primària.
Mesuram la distància que separa l'occitanisme dau corsisme: nosautres manifestam per sauvar çò que se pòu sauvar, e en particular còntra lei reformas estatalas, elei per demandar çò que poiriam pereu demandar se nos sentiguessiam pas tan febles: que la lenga pròpria fugue pertot a l'escòla.
Ne'n faudriá conclure que la lenga còrsa es, en comparason amb la nòstra, una lenga privilegiada?
Ges! Una entrevista d'un autor e professor agregat (lo solet, ara per ara, per aquela disciplina), Marceddu Jureczek, nos ramenta la crudèla realitat. La transmission dau còrse es catastrofica: un 3% dei familhas, çò pareis, la fan passar entre lei generacions; la societat revendica la lenga, çò que nos poiriá far gaug, mai la jòia tomba mai quand se saup que se parla gaire, e bensai de mens en mens; pauc d'insulars legisson ò escrivon regularament lo còrse; un usatge emblematic de la lenga, limitat a quauquei frasas, ò a l'acabada ò a la debuta dei discors nacionalistas, escond mau la realitat de l'omnipreséncia dau francés dins lei convèrsas de chascun. I a pièger: l'escòla a acostumat la populacion a l'idèa que bastava que lo còrse i fuguèsse per que se sauvèsse. "Es pas grèu se parlam pas la lenga a l'ostau: l'escòla farà nòstra òbra a nòstra plaça!", çò se dirián lei còrses, en manifestant una dependència envèrs l'Estat paradoxala car contradictòria amb lo nacionalisme dominant dins l'illa!
Apondriáu an aquela constatacion decebenta una autra realitat: lo desir d'oficialitat de la lenga s'opausa a la volontat d'una estandardizacion pasmens necessària a un usatge institucionau, escolar, administratiu. Trobam dins la societat còrsa de debats similars an aquelei de la microsocietat occitanista: fòrça comprenon mau qu'una lenga codificada es pas incompatibla amb la diversitat dei parlars, qu'es primier una question de registre, e d'unei veson coma una menaça la mai granda frequéncia de la lenga dau nòrd coma se pòu creire en cò nòstre que l'occitan normat de basa lengadociana fa perilhar la diversitat dei divèrsei modalitats occitanas. E mai se mesfisan de la possibilitat d'una estandardizacion pluricentrica, fondada, d'un caire, sus lo còrse supranacciu o cismuntincu, dau nòrd de Corsega, e d'autre caire, sus lo suttanacciu ò pumuntincu dau sud de l'illa.
Non disi pas, de tot segur, que faugue renonciar a la preséncia generalizada de l'occitan a l'escòla ni a son usatge oficiau. Disi que se fasèm pas nòstra, a chasque momenet de nòstra vida, la lenga occitana, se la parlam pas, se la transmetèm pas, se nos organizam pas entre nosautres per ne'n melhorar la transmission, nòstrei revendicacions saràn vanas.
E au mai parlarem la lenga en tota circonstància, au mai aurem d'arguments per revendicar lo respècte envèrs la lenga nòstra.
Mesuram la distància que separa l'occitanisme dau corsisme: nosautres manifestam per sauvar çò que se pòu sauvar, e en particular còntra lei reformas estatalas, elei per demandar çò que poiriam pereu demandar se nos sentiguessiam pas tan febles: que la lenga pròpria fugue pertot a l'escòla.
Ne'n faudriá conclure que la lenga còrsa es, en comparason amb la nòstra, una lenga privilegiada?
Ges! Una entrevista d'un autor e professor agregat (lo solet, ara per ara, per aquela disciplina), Marceddu Jureczek, nos ramenta la crudèla realitat. La transmission dau còrse es catastrofica: un 3% dei familhas, çò pareis, la fan passar entre lei generacions; la societat revendica la lenga, çò que nos poiriá far gaug, mai la jòia tomba mai quand se saup que se parla gaire, e bensai de mens en mens; pauc d'insulars legisson ò escrivon regularament lo còrse; un usatge emblematic de la lenga, limitat a quauquei frasas, ò a l'acabada ò a la debuta dei discors nacionalistas, escond mau la realitat de l'omnipreséncia dau francés dins lei convèrsas de chascun. I a pièger: l'escòla a acostumat la populacion a l'idèa que bastava que lo còrse i fuguèsse per que se sauvèsse. "Es pas grèu se parlam pas la lenga a l'ostau: l'escòla farà nòstra òbra a nòstra plaça!", çò se dirián lei còrses, en manifestant una dependència envèrs l'Estat paradoxala car contradictòria amb lo nacionalisme dominant dins l'illa!
Apondriáu an aquela constatacion decebenta una autra realitat: lo desir d'oficialitat de la lenga s'opausa a la volontat d'una estandardizacion pasmens necessària a un usatge institucionau, escolar, administratiu. Trobam dins la societat còrsa de debats similars an aquelei de la microsocietat occitanista: fòrça comprenon mau qu'una lenga codificada es pas incompatibla amb la diversitat dei parlars, qu'es primier una question de registre, e d'unei veson coma una menaça la mai granda frequéncia de la lenga dau nòrd coma se pòu creire en cò nòstre que l'occitan normat de basa lengadociana fa perilhar la diversitat dei divèrsei modalitats occitanas. E mai se mesfisan de la possibilitat d'una estandardizacion pluricentrica, fondada, d'un caire, sus lo còrse supranacciu o cismuntincu, dau nòrd de Corsega, e d'autre caire, sus lo suttanacciu ò pumuntincu dau sud de l'illa.
Non disi pas, de tot segur, que faugue renonciar a la preséncia generalizada de l'occitan a l'escòla ni a son usatge oficiau. Disi que se fasèm pas nòstra, a chasque momenet de nòstra vida, la lenga occitana, se la parlam pas, se la transmetèm pas, se nos organizam pas entre nosautres per ne'n melhorar la transmission, nòstrei revendicacions saràn vanas.
E au mai parlarem la lenga en tota circonstància, au mai aurem d'arguments per revendicar lo respècte envèrs la lenga nòstra.
[Poblejat dins www.jornalet.com]
Sem comentários:
Enviar um comentário