O narrador arxentino Patricio Pron gaña o premio Alfaguara con «a autopsia dunha ruptura»

«Ver no metro como alguén descartaba ou escollía persoas en Tinder foi a faísca da que xurdiu a novela», di o autor sobre «Mañá teremos outros nomes»

Patricio Pron, en Santiago, no ano 2016.

Por MIGUEL LORENCI

Patricio Pron (Rosario, 1975) é o gañador do premio Alfaguara de novela, que fallou o mércores o seu 22.ª edición. Adxudicoullo o narrador arxentino grazas a Mañá teremos outros nomes, un relato que Pron presentou co título provisional do museo das relacións rotas e baixo o pseudónimo de Non Son Stiller, que alude ao personaxe do dramaturgo suízo Max Frisch. Dotado con 175 miles dólares (preto de 155.000 euros), unha escultura de Martín Chirino e a publicación simultánea en todo o territorio de fala hispana, a novela gañadora do Alfaguara estará nas librerías españolas e americanas o próximo 21 de marzo.

O xurado referiuse á novela gañadora como «unha fascinante autopsia dunha ruptura amorosa» e que, segundo o seu autor, «vai máis aló do amor». «É o mapeo sentimental dun sociedade neurótica onde as relacións son produto de consumo», dicía a acta que leu Juan José Millás. «É unha novela mental», agregou o xurado dunha ficción que o seu autor definiu como «filosófica» e que este dedicou ao editor Claudio López Lamadrid, falecido repentinamente hai uns días. O xurado tamén tivo un emocionado recordo para o director editorial de Penguin Random House, casa matriz de Alfaguara e figura cultural de referencia en España e Latinoamérica.

Pron constrúe a historia duns mozos urbanos sen nome, -el, autor de ensaios, ela, arquitecta-, con traballos precarios e mal pagos. Unha parella na corentena, como o seu autor, «vagamente consciente do seu alienación». O xurado, que a premiou por unanimidade, avalou a novela ambientada no Madrid de hoxe como «un texto sutil e sabio, de gran calado psicolóxico, que reflicte a época contemporánea de xeito excepcional e toma o pulso ás novas formas de entender os afectos». «Conflúen neste libro varias prácticas, tendencias e xéneros», dixo Pron que achou a súa inspiración en «experiencias de amigos que regresaban ao mercado da soltería despois de anos en parella para descubrir que as formas en que establecían contacto coas súas parellas cambiaron por completo». A faísca saltou ao ver un día no metro «como alguén ía descartando ou escollendo persoas en Tinder », a aplicación para ligar «a través dun algoritmo do que non sabemos nada».

«En torno ao amor conflúen agora dispositivos tecnolóxicos e certas dinámicas económicas, institucionais e sociais que están a cambiar todo, de modo que resulta cada vez máis difícil imaxinar un final feliz para unha relación», apuntou Pron. «O concepto de amor está a cambiar como non o fixo posiblemente en moitos anos», reflexionou o escritor tras o fallo. «As familias son algo distinto das familias tradicionais coas que se ilustraban os libros de texto. É un magnífico paso adiante, pero ao tempo prodúcense outros desprazamentos e hai cambios que teñen que ver con como definimos o consenso e o consentimento, que é unha relación, canto dura, como comeza e como termina», agregou Pron.

Retrato capitalista 

Explicou Millás como Pron «retrata unha sociedade entregada ao capitalismo ata na intimidade», cuns personaxes «cuxas costumes foron substituídas por hábitos de consumo». «O marido non ama á esposa, consómea. E si teñen fillos, é para consumilos tamén», explicou o presidente do xurado e que describiu o libro de Pron como «unha novela de terror onde non aparece o termo de terror».

Pron viviu dacabalo entre Arxentina, Alemaña -onde se doctoró en Filoloxía Románica- e España, onde reside actualmente. É autor de sete novelas, entre elas O comezo da primavera (2008) -premio Xaén- ou O espírito dos meus pais segue subindo na choiva (2011), Nós camiñamos en soños (2014) ou Non derrames as túas bágoas por ninguén que viva nestas rúas (2016). Tamén de seis libros de contos, como O mundo sen as persoas que o afean e arruínano (2010), Traéndoo todo de regreso a casa (2011), A vida interior das plantas de interior (2013) ou O que está e non se usa nos fulminará (2018). Gañador do premio Juan Rulfo de relato 2004, a súa obra ha traduciuse a unha decena de idiomas.

Pron toma a vez dunha novela criminal, o relato testemuñal do mexicano Jorge Volpi, gañador no 2018. A esta convocatoria presentáronse 767 manuscritos. Millás presidiu un xurado composto polos tamén escritores Jorge Fernández Díaz(Arxentina) e Manuel Vilas (España), a editora Gunilla Sondell (Suecia), a directora da librería Oletvm de Valladolid , Estrela García, e Pilar Reies, directora editorial de Alfaguara, con voz, pero sen voto. Creado en 1965 e relanzado en 1998, o Alfaguara conformou nos seus vinte e dous anos de historia unha apreciable nómina con gañadores de todos os ámbitos dunha lingua que comparten máis de 500 millóns de persoas. Gañárono narradores como Ray Loriga, Jorge Volpi, Andrés Neuman, Sergio Ramírez, Laura Restrepo, Juan Gabriel Vásquez, Eduardo Sacheri, José Ovejero, Tomás Eloy Martínez, Clara Sánchez, Elena Poniatowska, Manuel Vicent ou Jorge Franco.

 

[Imaxe: MARGA MOSTEIRO - fonte: www.lavozdegalicia.es]