Jorge Maronna: «Os arxentinos herdamos boa parte do proverbial humor galego»

Les Luthiers traen a Vigo, Santiago e A Coruña «Vellos hazmerreíres», unha antoloxía de 51 anos de traxectoria

 

 

 

Por  XESÚS FRAGA   

 

Les Luthiers teñen en Galicia e Asturias un talismán. Empezan aquí as súas xiras españolas, xa que, afirman, asegúralles o éxito no resto das súas citas. O conxunto arxentino ten concertadas actuacións no Auditorio Mar de Vigo (do 16 ao 18 deste mes), o Palacio de Congresos de Santiago (do 22 ao 24) e o Palacio da Ópera da Coruña (do 27 ao 30 máis o 1 de decembro). As entradas poden adquirirse en Ticketea e Ataquilla. «Cando en 1990 viñemos a Galicia por primeira vez fomos recibidos cun entusiasmo notable. A partir dese momento decidimos empezar aquí as nosas xiras, porque o cálido público galego axúdanos a afirmarnos nas primeiras funcións dun espectáculo en España. Esta é a nosa novena visita a Galicia, que para nós será, como as anteriores, de pracer artístico, cultural, turístico e gastronómico», explica Jorge Maronna (Buenos Aires, 1948), cofundador do grupo.  

 

-¿Hai entón unha conexión especial co público galego?  

 

-Gardo nun cartafol o recorte dun xornal galego de 1993 cuxo título pon «Colas de ata doce horas para ver a Les Luthiers». ¡Sufrido público o desa época sen Internet! Aquí practícase un sentido do humor moi afiado e sospeito que, coa inmigración no noso país, os arxentinos herdamos boa parte dese proverbial humor galego.  

 

-«Vellos hazmerreíres» é unha antoloxía: ¿como elixen entre un repertorio de 51 anos? 

 

-Para facer esa selección temos en conta diferentes criterios; entre eles, a eficacia humorística, a variedade nos xéneros musicais, a presenza de instrumentos informais e a alternancia nos protagonismos de cada un dos integrantes. Na práctica, cada luthier prepara unha lista coas súas propostas e, coa suma de todas elas, facemos unha lista que se irá depurando en sucesivas reunións. Como é habitual que teñamos esquecido boa parte das pezas propostas temos que acudir a YouTube a velas (é máis rápido que pór o deuvedé). Si trátase de obras moi anellas adoitamos probalas en público para confirmar si manteñen a súa eficacia ou a perderon co tempo. Isto último ocorreunos co Rei Namorado, unha canción que cando se estreou nos anos 70 era moi reidera, pero cando décadas despois a repuxemos nunha antoloxía foi recibida cun silencio respectuoso. Nunca soubemos a causa de tan inesperada caída en desgraza (en todo o sentido desta palabra). Por outra banda, adoitamos estrear espectáculos excedidos en tempo para quitar daquela o que nos pareza menos bo.-

 

Traen tamén un número novo, «Receita postremeira». 

 

-Esta peza naceu cando o noso luthier Hugo Domínguez construíu un instrumento con tixolas, cacerolas e culleres de madeira, ao que bautizamos Batería de cociña. Era lóxico que, para unha canción con ese instrumento, o tema adecuado fose o gastronómico. Como estaba deseñado para ser executado por dúas persoas recuperamos uns personaxes que tiñamos en Paixón Bucólica, as anciás Clarita e Rosarito, e sobre a mesma melodía que cantaran anos atrás puxémolas agora a explicar ao público como se preparan as crêpes. Como esas viejitas non levan demasiado ben, cada unha canta a súa receita intentando tapar á outra. 

 

-Dixeron que a actualidade non era é boa fonte para o seu humor. Con todo, ela, teimuda, insiste: aí está Trump. ¿Daranlle algún día o gusto? 

 

-A actualidade bríndalle ao humorista unha gran variedade de temas, e obviamente Trump é unha fonte inesgotable de material, pero desde o comezo do grupo o noso estilo foi por outros camiños. A maior parte do noso repertorio mantense lozano e vixente a pesar do tempo porque o humor de Les Luthiers foi sempre atemporal e universal. Creo que os personaxes reais máis «modernos» que aparecen mencionados nas nosas obras son Arquímedes e Thales de Mileto.

 

«O humor é bálsamo, amparo e defensa dos males»

 

En 51 anos Les Luthiers presenciaron xa varias crises en Arxentina , que, como a que actualmente afecta o país, repítense de forma cíclica, ás que eles pon o contrapunto do riso. 

 

-¿O humor ese bálsamo que nos axuda a levar mellor eses desgustos cotiáns? 

 

-A profesión de arxentino é dura. Fixemos ben en dedicarnos ao humor, que é o que vostede di: bálsamo, axuda, descarga, lugar de amparo e defensa dos males. 

 

-Parece que hai un retorno a vellos hábitos censores, tanto por quen teñen poder que exercer como, moitas veces, en nome do politicamente correcto: en Facebook censuráronse cadros de Rembrandt porque mostraban espidos. ¿Isto tamén é cíclico? 

 

-¡Ese tipo, Rembrandt, tenllo merecido por pór espidos na súa páxina de Facebook! É certo que a censura sempre existiu; na historia da arte hai unha larguísima lista de obras que no seu momento foron prohibidas e hoxe son aceptadas. ¡Na libérrima Francia, algúns poemas das flores de mal, de Baudelaire, estiveron censurados ata 1949! Cada sociedade e cada tempo teñen os seus propios códigos morais. Hoxe vivimos nun período de extrema histeria moralista, cun culto á corrección política que esteriliza e resulta patética en casos como o da abominable adaptación do Principiño á Principesa (agora espero con ansiedade o lanzamento das Irmás Karamazov). En canto ao humor, hai certo tipo de chistes que ata hai uns anos causaban graza e hoxe soan mal. No noso caso, aínda que sempre fixemos un humor branco, familiar, hai nalgunhas das nosas obras antigas certos chistes que hoxe non poderiamos repetir sen temor a ser linchados e lapidados no acto. 

 

-Foi moi sentido o falecemento de Daniel Rabinovich no 2015. ¿Como é a vida en Les Luthiers sen a súa presenza? 

 

-O inesquecible Daniel tería cumprido 75 anos este sábado 18 en Galicia, terra que adoraba. Para nós foi un entrañable amigo e compañeiro de toda a vida, ademais do gran cómico que o público coñece. Les Luthiers continuou, como el quería que ocorrese, con Tato Turano e Martín O'Connor, que tomaron os seus papeis e represéntanos cos seus propios estilos e notable talento. Xa non está Daniel, que é irreemplazable, pero cada función do espectáculo segue sendo unha festa para o público e para nós.

 

 

[Fonte: www.lavozdegalicia.es]