sexta-feira, 22 de dezembro de 2017

Aporofobia, o odio aos pobres que xa non esconde a RAE

O dicionario da lingua española incorporou este mércores 3.345 novidades e modificacións, entre elas «posverdad», «chusmear», «mariposear», «pasada», «buenismo» e «postureo». Revisa tamén a acepción de «sexo débil»


Un artigo de MARÍA VIÑAS 

Aporofobia -que non aporafobia-: odio aos pobres; medo, repugnancia ou hostilidade ante o que non ten recursos, ante o desamparado. 

O pasado xullo, cinco sintecho vinculados á oenegué Arrels puxeron en marcha unha campaña en Internet para que a RAE considerase a incorporación da palabra aporofobia no seu dicionario. Josep, Manuel, Davide, Joan e Antonio, que desde o 2010 batallan en Twitter para dar visibilidade a un colectivo non só invisible, tamén repudiado, interpelaron á institución cultural a través da conta que xestionan colectivamente (\Placido_Mo), instando os académicos a incluír no seu glosario un termo con 20 anos xa de uso. 
«É un termo de formación correcta, pero non o recolle o dicionario de momento pola súa escasa presenza en textos», respondeu educadamente a RAE. Pero acabaron facéndolles caso. A súa última revisión, que se fai efectiva este mércores, inclúe xa a proposta. 

Non é a única, só una das 3.345 novidades -novas palabras, acepcións- e emendas -matizacións nas definicións- do dicionario da real academia da lingua española aprobadas por o pleno desta institución a semana pasada. Desde agora, o noso repertorio lingüístico oficial recollerá neoloxismos como posverdad -«distorsión deliberada dunha realidade que manipula crenzas e emocións co fin de influír na opinión pública e en actitudes sociais»- ou novas acepcións de termos, como o matiz despectivo e discriminatorio da expresión sexo débil. 



Outras novas incorporacións son: acoso escolar, hummus, buenismo («actitude de quen ante os conflitos rebaixa a súa gravidade, cede con benevolencia ou actúa con excesiva tolerancia»), cliquear («facer clic, pulsar o botón do rato informático, preferible á palabra picar») e cliqueo, nota(«persoa á que lle gusta chamar a atención ou que ten un comportamento inconveniente»), saga, amusia («incapacidade de recoñecer ou reproducir tons ou ritmos musicais»), pasada («algo esaxerado, extraordinario ou fóra do normal»), chusmear («falar con indiscreción ou malicia de alguén ou dos seus asuntos»), audiolibro, vallenato, ataché (maletín para levar documentos), pinqui («peza feminina que cobre a planta, o talón e os dedos do pé e que se pon para protexer este de o calzado») postureo («actitude artificiosa e impostada que se adopta por conveniencia ou presunción»), bocas («linguateiras») ou mariposear (andar ou vagar dun lugar a outro cambiando de obxecto de interese ou sen propósito establecido). 

Ata este mes, aquel que botase man do dicionario para consultar as súas dúbidas sobre a palabra sexo, non só se atopaba acepcións como «condición orgánica, masculina ou feminina, dos animais e as plantas»; «conxunto de seres pertencentes a un mesmo sexo»; «órganos sexuais»; ou «actividade sexual»; senón tamén cun apuntamento sobre as expresións «sexo débil» e «sexo forte». «Conxunto das mulleres», indicaba a RAE para definir a primeira. A descrición, cualificada como micromachismo por boa parte dos usuarios deste servizo, foi matizada este decembro. A academia da lingua especifica xa que «sexo débil» se utiliza «con intención despectiva ou discriminatoria». «Xamais teremos un dicionario politicamente correcto», xa que sería «destruílo», recalca Darío Villanueva, director da RAE, que explica que están a traballar en que sexa o «máis igualitario» ata a data. 

O dicionario revisou tamén a denominación de oficios como xuíza, que se recollía ata agora como «muller de xuíz», ou embaixadora, como «muller de embaixador», e incluíu a adición da forma acoso escolar, que se define como «o acoso en centros de ensinos que uno ou varios alumnos exercen sobre outro co fin de denigrarlo e vexalo ante os demais». 

Hai tamén baixas en a biblia da RAE. Algunhas palabras obsoletas desapareceron do dicionario, de tal forma que 20 vocábulos en desuso foron suprimidos da versión dixital. Un exemplo: inceptor. 

¿Cal é a palabra do ano? 

M.V.
Estas son as doce candidatas da Fundéu para suceder a «populismo», témino por excelencia do 2016
Feminismo, para os estadounidenses e Youthquake -«cambio cultural, político ou social derivado das accións ou a influencia dos mozos»- para os ingleses. E para os españois, ¿cal é a palabra do ano? A lista de candidatas proposta pola Fundación do Español Urxente (Fundéu) é longa -12 propostas- e especialmente relevante. Nela figuran tantos termos que tiveron un alargado eco mediático como extranjerismos que acabamos facendo nosos.  
A de escoller unha palabra do ano é un costume que a fundación do BBVA leva practicando desde fai cinco anos. O primeiro vocábulo elixido foi no 2013 «escrache», ao que seguiu  «selfi», no 2014; «refuxiado», no 2015; e «populismo», no 2016. A deste 2017 será seleccionada o venres 29 de entre unha lista de termos que estiveron, en maior ou menor medida, presentes no debate social e nos medios de comunicación ao longo destes últimos doce meses.
O rexeitamento aos desfavorecidos

Di Adela Cortina que a aporofobia é o novo mal do noso tempo, que a onda de xenofobia que afecta Europa e os Estados Unidos ten a súa orixe no rexeitamento ao pobre, ese que parece que non pode ofrecernos nada bo. Da tese desta catedrática de ética, Premio Nacional de Ensaio 2014, nace este termo recentemente abrazado pola RAE, un vocábulo co que a filósofa se esforza por diferenciar a actitude de rexeitamento ao miserable fronte á xenofobia ou o racismo. 

Pero, ¿existe realmente a aporofobia, un odio concreto cara aos pobres? Existe, vaia si existe. O mes pasado, Flor, de 85 anos, sen teito nin bens nin familia, foi atacada brutalmente por catro novos na madrileña rúa de Fuencarral, onde pasaba a noite á intemperie. Os agresores, que a golpearon na cara e no estómago, deixárona semiincosciente. En xaneiro, outros catro menores emprendérona a golpes cun sintecho portugués na Liña, Cádiz. Arroxáronlle pedras, botellas de cristal. Arrastráronlle polo chan, obrigáronlle a espirse e roubáronlle a documentación. En xuño, un home foi detido pola Garda Civil de Murcia despois de ter queimado vivo a un esmoleiro nunha casa de Beniaján. No 2005, tres rapaces da zona alta de Barcelona prendéronlle lume a unha indixente nun caixeiro por pura diversión. María Rosario Endrinal, Charo, que así se chamaba, faleceu. 

Segundo o Observatorio Hatento, que contabiliza os delitos de odio sufridos por persoas sen fogar, o 47 % dos sintecho segura ter sufrido un incidente ou delito de odio, e case un 25 % din ter sido vítimas de agresións de carácter físico baseadas na intolerancia cara á súa situación de exclusión. Nun 28,4 % das experiencias analizadas por esta organización, os agresores foron mozos novos.




[Imaxe: SPENCER PLATT/AFP - fonte: www.lavozdegalicia.es]


Etiquetas: , , , , , ,

Sem comentários:

Enviar um comentário

Subscrever: Enviar feedback (Atom)