Javier Marías: «Os meus libros parécenme unha porcallada mentres os escribo»

«Berta Illa» é unha novela de espías «sui generis» sobre a espera, o segredo e o azar

Javier Marías durante a presentación de «Berta Illa»

Por M. L. COLPISA 

¿É Berta Illa a última novela de Javier Marías? «Agora penso que si, pero xa veremos», responde á galega o escritor e académico madrileño (1951), que cada vez que conclúe un libro dá por pechada a súa carreira. Alfaguara publica esta novela de madurez de Marías, que aparece en «tempos insustanciales, de crecente manipulación». Presentada como «a crónica dunha espera», é unha historia de espías sui generis en torno ao segredo, o fingimiento e a fraxilidade de o amor. É a 15.ª do seu autor nos 45 anos transcorridos desde que publicou Os dominios do lobo. Marías dise inseguro e está tentado de deixalo: «Todos os meus libros, mentres os escribo, parécenme unha porcallada. Algo sen pés nin cabeza, horrorosos e moi malos», di talvez con falsa modestia. Son os seus editores, críticos e lectores quen convencen pola contra a este aspirante ao Nobel.

E iso que Marías cre que apenas quedan lectores capacitados. Que vivimos «tempos dunha abraiante superficialidade e dunha falta de atención endémica». Unha superficialidade «que se contaxia e amplifica» nunha era dixital que nos fai retroceder en lugar de avanzar. «Ninguén le nada e o peor é que apenas se entende o que se le; critícanse os meus artigos sen ler os meus argumentos», lamenta. Pero non baixa o listón. «Non estou disposto a escribir novelas bobas, con tontunas copiadas de autores americanos», di. Ese labor déixalla ás lexións de presentadores e famosos «que se creen capaces de crear unha novela por saber ler e escribir».

Outra consecuencia deste tempo dixital e insustancial é a crecente capacidade de manipulación, especialmente entre os mozos, «como vimos cos terroristas de Barcelona e Cambrils». «Os medios para manipular de hoxe non teñen parangón, son brutalmente eficaces», di Marías, que usa un móbil vetusto, que non pasou do SMS e que aínda escribe a máquina. «Pregúntome: ¿Que fose do mundo si Goebbels houbese ter Twitter e YouTube?». E a súa resposta é aterradora. «O mundo sería nazi, si é que xa non o é. Os nazis terían gañado a guerra, seguro, si vemos o que lograron coa radio, a prensa e as películas de Leni Riefenstahl», aventura. «Cada vez pénsase menos e funciónase con ideas recibidas e lugares comúns, e se non se cuestionan as ideas recibidas, o panorama é terrible», asegura.

«Durante un tempo non estivo segura de si o seu marido era o seu marido», lese na primeira liña da súa nova novela. Berta Illa e Tomás Nevinson son os protagonistas dunha peripecia sentimental ao redor dos segredos, a incerteza, as zonas escuras da identidade, a desaparición e o azar. Ambos, ademais, son vellos coñecidos dos lectores de Marías, xa que os rescata de narracións anteriores. 

[Imaxe:  Diego Pérez Cabeza/EFE - fonte: www.lavozdegalicia.es]