Hablantes de catalán y aragonés reunius en Mequinenza alzan la voz amostrando, en un manifiesto elaborau per una veintena d'entidaz culturals, lo suyo desacuerdo con o posicionamiento d'o Gubierno d'Aragón respective a lo catalán y l'aragonés
Mas de 300 personas participoron, en a Sala Goya, en l'acto central de commemoración d'o 40 aniversario d'a Declaración de Mequinenza, que posó las bases d'a reconoixencia, dignificación y ensenyanza en as escuelas d'o catalán d'Aragón.
La celebración rancó con una concorrida concentración en a Plaza d'o Concello en defensa d'as luengas propias d'Aragón, baixo lo lema ‘Soy de Aragón, hablo castellano’, ‘Soc d’Aragó i parlo català’ y ‘Soi d’Aragón, charro aragonés’. Las personas concentradas tenioron en a memoria a las victimas d'o recient incendio de Valencia antes de prencipiar propiament dito acto, en o cual estioron presents representants de 40 municipios aragoneses y Teresa Ladrero, vicepresidenta d'a Deputación de Zaragoza.
Antonio Sanjuán, alcalde de Mequinenza, apeló a lo esprito d'a primera declaración de Mequinenza y advirtió que “cal estar atentos, veyer que pasa y si ye necesario habremos de tornar a reunir-nos pa una tercera Declaración” debant d'as intencions d'o Gubierno d'Aragón d'eliminar la reconoixencia expresa d'o catalán y l'aragonés d'a Lei de Patrimonio. Amás, amostraba la suya preocupación per lo futuro d'a ensenyanza d'o catalán en as aulas, per ixo afirmaba que “asperamos que la voz que hue hemos alzau sía ascuitada” y feba un clamamiento a la unidat d'acción “cal respectar totas as sensibilidaz, pero no nos podemos aturar en triar la color d'as parez d'una cambra cuan nos quieren espaldar la casa”.
En l'acto tamién participó la filóloga mequinenzana Maite Moret que aportó que lo “rigor cientifico nos leva afirmar que en Aragón i hai tres luengas: aragonés, castellán y catalán”, una evidencia contrimostrada a traviés de documentos historicos que s'alzan en diferents archivos, y recordaba que “la luenga no ye propiedat d'os politicos ni d'os estudiosos, la luenga ye d'os hablantes que son los responsables d'usar-la y transmitir-la”.
Los alcaldes d'Arenys d'a Noguera, Nonasp y Bonansa firmantes d'a primera Declaración de Mequinenza, la de 1984, Joaquín Pallarés, José Albiac y Marcelino Iglesias mantenioron un chicot coloquio moderau per la periodista Miriam Riau, conductora de l'acto. Pallarés recordaba lo que suposó la Declaración, “lo vivimos con muito goyo”, y debant d'a nueva amenaza que sufre l'aragonés y lo catalán aseguraba que “siempre somos dando-le tornadas a lo mesmo”. Recordaba que “la luenga ha d'estar lo traste pa crear una convivencia, que agora mas que nunca ye necesaria”.
Iglesias recordó a lo “gubierno catalanista d'o popular Lanzuela” que incluyió en a Lei de Patrimonio d'Aragón y en o Estatuto d'Aragón que lo catalán y l'aragonés son luengas d'Aragón “per ixe emparo de Pujol a Aznar pa aconseguir la presidencia en o cual se pasó d'o ‘Pujol enano habla castellano’ a charrar catalán en a intimidat”. Respective a la ensenyanza d'o catalán en as aulas afirmaba que “fa 40 anyos que s'amuestra y a los alumnos no les han saliu cuernos” y amostraba la suya preocupación per “la situación per la cuala trascruza l'aragonés”. Per zaguer, Albiac, reclamaba respecto ya que “la luenga ye de toz, sabemos lo que charramos y éls tamién lo saben”, referindo-se a l'actual executivo aragonés PP-Vox-PAR, y sentenciaba “tenemos la honor de tener la nuestra cultura y la nuestra luenga, lo orgullo de charrar-la y lo deber de mantener-la y desfender-la”.
En l'acto, en o cual lo Grupo de Teatro Garbinada de l'Asociación “La Dona” leyió textos de Jesús Moncada y Desideri Lombarte, tamién participó profesorado de catalán. Mariví Basallo, d'o seminario d'o profesorado, se fixaba en as consecuencias d'a sinyatura d'a Declaración de fa cuatro decenios gracias a la cuala “milars d'alumnos han pasau per las aulas sin haber de cambiar la suya luenga a lo traspasar la puerta d'o colechio como habioron de fer los suyos pais y yayos” y aseguraba que “como docents no consentiremos que los alumnos d'o nuestro territorio pierdan lo dreito d'escribir, charrar, pensar y construyir un mundo millor en catalán”.
Antes de l'actuación musical de Julia Cruz y Carla Azanuy con a cuala se zarró la celebración, se procedió a la lectura d'un manifiesto, en catalán y aragonés, elaborau per una veintena d'entidaz culturals y ubierto a nuevas adhesions a cargo de Lourdes Ibarz, de l'Asociación Coses del Poble, y de Julia Ara, per parte de Rolde de Estudios Altoaragoneses. Un documento en o cual se fa referencia a la Carta Europea d'as Luengas Minoritarias, lo Estatuto d'Aragón y la Lei de Patrimonio d'Aragón “un marco legal que reafirma lo compromiso d'a sociedat aragonesa con a preservación d'a suya diversidat lingüistica y cultural” y que choca con os anuncios d'o Gubierno d'Aragón al cual se “exiche que retire cualsequier iniciativa que meta en periglo lo suyo estatus y reconoixencia”.
[Foto: Ajuntament de Mequinensa - font: www.arainfo.org]
Sem comentários:
Enviar um comentário