Coa súa primeira entrega, «Fillos da Stasi», o escritor británico sitúase en primeira liña da «novela negra totalitaria»
Un artigo de ENRIQUE CLEMENTE
Traballou limpando retretes, como condutor de repartición e xornalista de mesa da BBC antes de reinventarse como novelista. No 2012 David Young (Hull, 1958) fixo un curso de escritura creativa do que xurdiu Fillos da Stasi (Harper Collins), unha novela negra ambientada na República Democrática Alemá (RDA) de 1975, na que, entre outros temas, aborda a utilización de menores como informantes pola Stasi, a sinistra policía secreta comunista. Coa súa ópera prima logrou o CWA Historical Dagger Award e a posibilidade de estender a serie (desde a triloxía que estaba prevista) a cinco entregas. Young asegura que fuxiu do estereotipo das novelas ambientadas na Guerra Fría, nas que «o Leste é o malo e Occidente o bo».
-¿Por que decidiu situar a súa primeira novela na RDA?
-Buscaba un nicho diferente, algo que aínda non se fixese. Recordei a miña experiencia como membro dunha banda de indie pop cando viaxei pola parte oriental da Alemaña unificada para tomarme un respiro porque estaba farto do meu traballo na BBC. Impresionoume como aínda estaba presente o legado da RDA, como eran visibles os restos fantasmagóricos dese mundo distópico nunha gran cantidade de edificios e recordos. Tamén me influíu a lectura do libro de Anna Funder Stasiland. A miña novela está construída coa miña imaxinación e documentación, pero tamén inspirada en feitos reais.
-Encadrouse o seu libro no chamado «noir totalitario», novelas negras que se sitúan na URSS, a Alemaña nazi ou, como vostede, na RDA.
-Estas novelas fixéronse populares con Gorki Park, de Martin Cruz Smith. Poida que agora haxa máis interese por estes temas.
-A súa novela comparouse coas de Philip Kerr, que se desenvolven na Alemaña nazi, e coa película «A vida dos outros».
-Confeso que non lin a Kerr. É certo que a bastantes lectores que son fans seus gústanlle os meus libros. Si hai que buscar unha inspiración esa sería O neno 44, de Tom Rob Smith. Pero o meu escritor favorito neste xénero é William Ryan, que ten unha serie ambientada na Unión Soviética, moi parecida á miña. Aínda que non a leu antes de escribir Fillos da Stasi nin tampouco vira A vida dos outros. É unha película excelente, pero Anna Funder dixo que non era realista que houbese un oficial da Stasi que mostrase esa empatía.
-O interese destas novelas reside na contradición de investigar libremente crimes dentro de réximes totalitarios onde o control político é absoluto.
-Para crear un bo artificio literario tiña que diferenciar a policía criminal e a Stasi. Pero é certo que cando había un caso do que a Stase non quería que se decatase a xente quitábanllo á policía criminal. O obxectivo non era en moitas ocasións resolvelo, senón tapalo. O meu segundo libro está baseado nun infanticidio real nun hospital de Leipzig, un caso que a Stasi quitou á policía criminal para asegurarse de que o público non se decatase de nada porque admitir que nun dos seus marabillosos hospitais mataban a bebés era inaceptable.
-Un dos aspectos que trata na novela é como a Stasi usaba a menores como informantes.
-Si, recrutaba a moitos menores. Estímase que cando caeu o Muro, en 1989, ao redor dun 6% dos 173.000 colaboradores extraoficiais da Stasi eran menores de 18 anos. En xeral, unha das características da RDA era a gran cantidade de informantes que había. A presión era moi alta e poucos ese negaban. O que pasaba a miúdo é que persoas sospeitosas de ser informantes non o eran, e en cambio os amigos e os amantes dos non se sospeitaba si traballaban para a Stasi.
-Na súa novela trata tamén dos chamados «Jugendwerkhof», reformatorios onde ían parar menores conflitivos.
-O que sae na novela baséase no de Torgau, tristemente coñecido polos abusos sexuais e os malos tratos ao que eran sometidos os menores internados.
-A novela relata como uns mozos logran escapar a Alemaña Occidental, pero son reenviados á RDA. ¿Era así?
-Si. Está baseado nunha historia real dun rapaz de 14 anos que atravesou o Muro a mediados dos 70. Logrou pasar a Occidente, pero devolvérono ao Leste a pesar de que arriscara a súa vida para escapar porque un tribunal dixo que os motivos non era suficientes para xustificar a súa fuxida.
«Son un autor de ficción, non un analista político»
«Quería empezar o que ía ser unha triloxía nun tempo en que a RDA era aínda relativamente forte; antes de que empezase a esborrallarse, os alemáns do Leste tiñan un dos maiores índices de calidade de vida do bloque oriental», asegura Young.
-¿Como se documentou?
-A xente adoita dicir ‘‘escribe sobre o que sabes''. Así cho ensinan nos cursos de escritura creativa. Eu atopeime con dous problemas: que a protagonista era unha muller e que ía escribir sobre Alemaña sen falar alemán. Pero, como xornalista, sabía que só me tomarían en serio si a novela estaba ben documentada, así que conseguín memorias escritas en primeira persoa daquel momento, arrinquei as páxinas, paseinas polo escáner e convertinas en documentos de word para traducilas. Era un caos, pero serviume. Tamén falei cun dos maiores expertos en criminalidade de Berlín Este, unha muller que fora policía e dous antigos detectives da RDA.
-¿Foille difícil meterse na pel dunha muller, a protagonista, Karin Müller, tenente da Policía do Pobo?
-Foi unha decisión deliberada, porque este tipo de novelas no Reino Unido adoitan ser moi masculinas; e é que os lectores son sobre todo homes. Pero tamén era realista porque as mulleres tiñan un papel máis importante nos países comunistas que en Occidente. Había moitas detectives mulleres. A sorte de ter dúas titoras no curso axudoume moito.
-Significativamente, en Alemaña do Leste é onde máis respaldo ten a extrema dereita.
-Pode ser un voto de protesta, porque no Leste segue existindo o sentimento de que a reunificación foi en realidade unha absorción. Pero son un autor de ficción, non un analista político.
[Imaxe: BENITO ORDOÑEZ - fonte: www.lavozdegalicia.es]
Sem comentários:
Enviar um comentário