L’arabi es la lenga convidada de la 79a edicion del Festenal d’Avinhon

Aquela causida ressona coma un acte politic e poetic dins un contèxt marcat per las tensions geopoliticas 

Los artistas palestinians Bashar Murkus e Khulood Basel i presentan ‘Yes Daddy’, una pèça que met sus scèna la memòria, l’amor e la dolor

L’arabi es la lenga convidada de la 79a edicion del Festenal d’Avinhon. Aquesta lenga plurala, pluricentrica e fòrça parlada al país nòstre, es ongan especialament onorada pel festenal de teatre e de dança mai important d’Occitània. Una causida que ressona coma un acte politic e poetic dins un contèxt marcat per las tensions geopoliticas, çò rapòrta Libération.

“Nosautres, es en aquesta lenga que somiam, qu’aimam”, çò dison Bashar Murkus e Khulood Basel, d’artistas palestinians installats a Haifa e cofondadors del teatre independent Khashabi. Presentan Yes Daddy, una pèça que met sus scèna la memòria, l’amor e la dolor. Per eles, l’arabi es “coma una pintura, fòrça visuala”, e refusan qu’aquesta lenga siá reducha a un simbòl: “A la lenga li fa pas mestièr un omenatge mas un espaci per viure”.

Una volontat comuna als artistas convidats, coma Wael Kadour, autor sirian en exili en França, que contunha d’escriure en arabi per afortir lo drech de parlar en sa lenga mairala. Sa pèça Chapitre quatre, que mescla francés e arabi sens traduccion, pausa la question de la preséncia e de la desaparicion. “Lo teatre non pòt pas cambiar lo Mond, mas nos remembra que lo Mond pòt cambiar”, çò declara lo dramaturg sirian.

Ali Chahrour, coreograf de Beirot, mena tanben lo public dins de racontes corporals e socials. When I Saw the Sea balha la paraula a tres femnas migrantas etiopianas que, pel primièr còp, dançan, cantan e parlan sus un empont. Es l’istòria d’aquelas femnas que fan lo netejatge dins los ostals de las classas nautas libanesas somesas a la kafala, un precèpte islamic d’aculhença vengut un regim de semiesclavatge que desumaniza 175 000 emplegats domestics migrants en Liban. Las tres femnas, Zena, Tenei, e Rania, que parlan arabi e amharic, dançan e cantan sus scèna pel primièr còp, e sortisson totas d’aquela comunautat. Lo projècte nais d’un episòdi tragic: lors patrons avián abandonadas las femnas pendent los bombardaments. Una d’elas, malgrat la terror, disiá amb un sorire: “Es lo primièr còp que vesi la mar en Liban.”» 

Enfin, Leïla Slimani, escrivana francomarroquina, revendica son analfabetisme en arabi coma lo produch d’una istòria. En Avinhon, legís un tèxt inedit que questiona son rapòrt intèrne e contradictòri amb una lenga que l’a pas apresa l’autora, e que li pesa. 

Avinhon 2025 fa doncas de l’arabi non pas un ornament, mas una matèria viva, polifonica e portaira d’experiéncias intimas e collectivas. Dins los accents de la darija, del maqām o del sirian, la lenga ven dança, silenci, poesia e memòria. 

Una sensibilitat lingüística e umana de tria que, totun, deuriá pas desmembrar la tradicion teatrala en occitan, lenga pròpria del comtat Venaicin, per èsser de tot en tot coerenta.

 

[Sorsa: www.jornalet.com]