A Constitución aprobada en 1978 recoñeceu a Galicia como «nacionalidade histórica». Un xeito de recoñecela como nación. Iso foi posíbel porque en xuño de 1936 o pobo galego votara en referendo o Estatuto de Autonomía. Aquel extraordinario avance na historia de Galicia fora un logro que agromou na civilización republicana e polo que traballaran en especial, en corpo e alma, xeracións de galeguistas. Para quen loitaron, e para quen mantiveron ese camiño de vagalumes, unha razón de ser do autogoberno galego era pór en pé a lingua da Galiza, darlle vida en plenitude de dereitos e liberala da marxinación e a subordinación, mesmo da humillación. A natureza de «nacionalidade histórica» estabelece unha conexión entre o primeiro Estatuto e o vixente. E o compromiso coa lingua, a obriga de aleitar e potenciar o idioma propio, vén ser un acordo e un mandamento que atravesa os tempos.
O apartado primeiro do artigo 5 do vixente Estatuto di o seguinte: «A lingua propia de Galicia é o galego». Nese artigo 5, apartado 3, dise: «Os poderes públicos de Galicia garantirán o uso normal e oficial dos dous idiomas (galego e castelán) e potenciarán a utilización do galego en todos os ordes da vida pública, cultura e informativa, e disporán os medios necesarios para facilitar o seu coñecemento».
Por que lembrar todo isto? Semella algo demasiado obvio. Un manifesto xerado por intelixencia artificial. Mais non. Os poderes públicos de Galicia, o Goberno da Xunta, están a incumprir e estano a facer dun feito «natural» brutal. Como cualificar, se non, a deriva lingüística en Galicia? Historicamente, en canto a número de falantes, o galego nunca estivo en peor. E a regresión é acelerada. Segundo o Instituto Galego de Estatística, é dicir, datos oficiais, xa é maioría en Galicia a poboación que fala castelán. A primeira vez que un rigoroso estudo demoscópico reflicte que a xente que utiliza habitualmente o galego minguou a menos da metade dos habitantes. Un terzo da mocidade de entre 5 e 14 anos declaran «descoñecer absolutamente» o galego. Son case cen mil persoas novas! O que iso significa? A máis grave doenza para o futuro da lingua: estase a romper, a esnaquizar, a transmisión entre as xeracións.
Hai un proverbio italiano que di que «a lingua bate onde doe o dente».
O vixente Estatuto aprobouse en 1981. Houbo un consenso intelixente para chegar a unha Lei de Normalización. E o estado de cousas foi a mellor. De xeito irresponsábel, belixerante, rompeuse o «dente». O acordo fíxose cachizas. Volveuse a un xeito de apartheid na educación infantil. Prohibiuse o uso do galego en materias da «liña principal». Ter unha lingua propia é un recurso impagábel. Sábeno ben países avanzados, grandes e pequenos. Que vale o galego para a actual Xunta? En Educación destínanse dous euros ao ano por alumno para a teórica «potenciación» do galego. Iso é o prezo da lingua. A esmola de dous euros.
As árbores teñen raíces. Os humanos teñen pernas. As linguas teñen raíces e teñen pernas. Son unhas raíces que terman da terra, que forman parte da natureza, e son unhas pernas extraordinarias.
Sabemos cales son os feitos.
Os discursos poderían ser diferentes. O falar non ten cancelas. E unha das habelencias nas que máis avanzou a política foi na construción de «realidades alternativas». Pero nin sequera ese esforzo se fai. Mesmo hai un desleixo no mentir, unha preguiza propagandística.
Non hai calidade, nin sequera no enterro.
Sem comentários:
Enviar um comentário