Tamara Silva Bernaschina, a gran relevación literaria do Uruguai aos 25 anos: «Os cans entenden todo, hai algo misterioso na súa forma de vincularse»

É unha das voces máis singulares da literatura latinoamericana actual. Autora de «Desastres naturais», no libro «Larvas» dá outra volta de porca á visión da vida no campo en oito contos nos que o animal morde o fantástico 

 

A autora uruguaia Tamara Silva, autora de «Desastres naturais» e «Larvas»

  

Escrito por Ana Abelenda 

 

Lonxe do chan diario, desa mecedora que é a rutina na vida urbana, crecen estas Larvas, oito contos de instinto animal e eco longo da que podemos comprar como «a voz máis nova da literatura uruguaia actual». Mellor ler que explicar. Con 25 anos, Tamara Silva Bernaschina (Minas-Uruguai, 2000) fai brillar con misterio e xeitos propias a indefensión, a cobiza e a forza da natureza, o instinto e o sentimento. A miúdo o sentimento con que se empeza un dos seus contos leva outra larva de sentimento, un fillo sentimental do primeiro. 

 

Da vivencia do campo uruguaio, esta riada literaria que se detén en contos e deixa a idea dun non final. Como Pedro Páramo, que a autora di que leu «hai non moito tempo». 

 

—A visión do campo non é compracente nin azucrada nestes relatos. Hai unha crítica consciente á mirada allea que idealiza a vida no campo? 

 

—Eu creo que non, polo menos non consciente. Esa é unha lectura posible, claro, sobre todo por esa xente que se vai da cidade ao campo e atopa nel unha cousa completamente distinta da que agardaba atopar. Pero tamén hai algo do campo no campo, desa mirada cara a dentro. A cidade e o campo son espazos que teñen lóxicas distintas. 

 

—No campo, parece dicir, as persoas espertan a descubrimentos terribles... 

 

—Si, poden chegar a ser terribles, ou polo menos para esa xente que chega de fóra. 

 

—O conto «Non acampar nin abordar» lembra a un de Cortázar. Revela a forza do natural fronte á persoa. 

 

—O conto da montaña é un dos meus favoritos, unha historia case de amor, a pesar do que vai pasar. Si, hai iso do natural que se impón. 

 

—Autora de realismo tráxico? 

 

—Gústame moito pensar en termos do fantástico. Estes textos o que propoñen en principio é un realismo, esa realidade que se narra, pero hai unha transmutación que fai que apareza o fantástico. 

 

—Son relatos sobrenaturais ou humanos, no sentido máis orgánico? 

 

—Creo que son relatos sobre o humano que pasan por ver outros xeitos que hai de vivir esa humanidade. Por iso a proximidade cos animais, co barro, coa auga... 

 

—No primeiro conto, piollos. Pero non sabe un se o relato fala dun inferno familiar, dunha nena abducida ou dun crime que adoita acontecer. É a súa intención que nos perdamos, deixarnos sós xa de entrada no conto? 

 

—O primeiro relato abre esa posibilidade de interpretación non tan realista que comentabamos. O que te propón é iso: a nena abducida, aparecen as luces... Ao final do conto hai unha apertura para que a mirada poida ser un pouco máis ampla. Paréceme que ese primeiro conto vai encamiñado a establecer un pacto nesa dirección. O segundo tamén introduce ese tipo de elementos. 

 

—«Area, area, area», con esa egua pantasma por protagonista, ten unha forza especial. Aínda que no libro dominan os cans e as cadelas, esa egua ten un gran valor simbólico. É perder o norte na interpretación? 

 

—Eu pensaba na egua, en como se podería comportar, pensando sempre en algo moi concreto. En que a egua está aí e volve. Cando o libro estaba rematado, pensei que o texto podía ter esta interpretación ou esta ou esta..., pero o que o texto, en principio, propón é «hai unha egua pantasma seguindo a dous mozos nun pobo». 

 

«Iso paréceme interesante: ver que materia tería iso que non vemos ou que non imos ver nunca. Que son faría unha egua que volve da morte...» 

 

—O máis inquietante nese conto é, á vez, o que dá máis alivio: a esa egua pantasma vena todos. É un xeito de dar corpo ao invisible, a iso que non vemos pero está? 

 

—Si. Iso paréceme interesante: ver que materia tería iso que non vemos ou que non imos ver nunca. Que son faría unha egua que volve da morte. Hai algo interesante nesa procura dunha nova materia e unha nova forma de representar o que non está. 

 

—Por que teñen os cans esa presenza rotunda en «Larvas»? 

 

—Non lembro un momento da miña vida en que non tivese un can preto. E hai algo nesa proximidade cos cans que me enche de curiosidade e de misterio. Hai algo misterioso na forma que teñen os cans de vincularse entre eles e coa xente, de entender. Entenden todo. 

 

—Hai quen lle ve parecido aos seus contos cos de Mariana Enríquez. 

 

—Mariana habita un territorio moi próximo do inusual, un cotián fragmentado, un cotián perturbador. Non sei se vexo o vínculo directo, pero son moi lectora de Mariana e paréceme fantástico o que fai. 

 

—Existe o libre albedrío ou estamos coas mans atadas polas circunstancias? Parece que hai un destino irreversible para os personaxes dos contos de «Larvas». 

 

—É certo que o libro está farto de presaxios e onde hai presaxios está esa idea de destino. Está en varios contos. Parece que se propoña un o que se propoña, todo está xa direccionado.

 

 

[Imaxe: Isabel Wagemann - fonte: www.lavozdegalicia.es]