P.J.

 

 

Escrito por MIGUEL-ANXO MURADO

P.J. Ou'Rourke, o gran xornalista norteamericano, dicía que pensaba vivir «para sempre ou ata os 21, o que chegue antes». Ao final quedouse a medio camiño entre as dúas cousas; porque o home que logrou conxugar dúas profesións en principio tan pouco afíns como o humorismo e o xornalismo de guerra faleceu aos 74 anos o martes pasado.

Cando eu era un reporteiro no estranxeiro, os libros de Ou'Rourke circulaban entre os xornalistas con máis rapidez que os rumores. Era como un chiste privado da profesión. Se vías nunha cafetería de Beirut ou de Belgrado a alguén sorrindo mentres lía Démosle unha oportunidade á guerra, xa sabías que era un colega; e ao entrar nun deses hoteis de luxo ao redor dos que xorden as guerras era doado que o teu predecesor se deixase Vacacións no inferno sobre a mesilla de noite. «É de dereitas, pero é moi gracioso», dicíame a produtora inglesa que me deixou o seu exemplar un día en Zagreb. O certo é que Ou'Rourke era gracioso precisamente porque era de dereitas. Para ser máis exactos, era un antigo esquerdista desencantado, que é unha ideoloxía en si mesma e ao meu xuízo o mellor punto de vista para entender o mundo. Empezara editando un periódico maoísta clandestino nun soto de Baltimore (o único que curraba, segundo Ou'Rourke, era o infiltrado que lles meteu o FBI), pero acabara farto do sectarismo, e sobre todo do idealismo, que lle parecía á vez tenro e ridículo («Deus é de dereitas, Santa Claus é progresista»). Púxose entón a percorrer o mundo como reporteiro da revista Rolling Stone, dándolle bo nome ao sarcasmo, que el sabía practicar coa suavidade e a precisión do judo.

A guerra non ten graza, pero o xornalismo si, e con esa premisa Ou'Rourke informou da Guerra do Golfo desde Arabia Saudita («a primeira guerra na historia cuberta por xornalistas sobrios»); ou das protestas contra o goberno esquerdista de Panamá, nas que «os ricos se manifestan dentro dos seus coches co aire acondicionado posto, e, se non poden ir eles, mandan á criada». No Líbano chegou á conclusión de que todo o mundo vivía de venderse os mesmos cartóns de Marlboro uns a outros. A súa reportaxe sobre as pelexas de galos en Filipinas é antolóxico («dúas especialidades gastronómicas armadas, loitando para ver cal das dúas vai ser a cea»). A súa arte era ese de as pequenas observacións. Como aquel papagaio do hotel Lle Commodore de Beirut que a intres imitaba o asubío dun obús e a intres A Marsellesa; ou os soldados salvadoreños vestidos de camuflaxe e á vez con chalecos reflectores, porque non podían decidir quen era máis perigoso, se os francotiradores ou os automobilistas. Teño as miñas dúbidas sobre a súa teoría de que os mozos de países nos que se introduciu o béisbol tiran pedras á policía con máis precisión, pero o seu Guía para conducir no Terceiro Mundo resultoume moi útil («en Exipto case toda a condución se fai co claxon»).

A última vez que lin a Ou'Rourke foi durante as eleccións do 2016 que gañou Trump. Aínda que republicano, el votara por Hillary Clinton, porque dicía que estaba «equivocada absolutamente en todo, pero dentro dos parámetros normais», non como Trump. A frase resume ben esa rama do escepticismo que P.J. practicaba como ninguén. Botaráselle de menos. Contrariamente ao que dicía Bertold Brecht, os tempos nunca son malos para a lírica, que máis ou menos vai sempre tirando, pero si para o humor e a independencia de criterio, como pasa agora.

 

[Imaxe: Ed - fonte: www.lavozdegalicia.es]