Camarón, emperador de Suíza

O xenial cantaor revolucionou xunto a Tomatito o Festival de Montreux de 1991 coa súa actuación

  Camarón, co guitarrista Tomatito, nunha imaxe de 1992.

Por DANIEL ROLDÁN 
 

Era unha aposta na que moi poucos crían. Porque, en principio, a maridaxe dun cantaor proveniente de Cádiz e un festival musical a beiras do lago Leman parece imposible. Moitos se negaron nun principio e houbo que convencer moita xente. Algo que agora renxe menos, porque os festivais de jazz ábrense a outros xéneros sen ningún problema. Clásicos do rock, pop, reggae e por suposto da música negra -blues ou soul- visitaron case todas as citas importantes europeas. Pero o flamenco non era tan frecuente, sobre todo no Festival de Montreux. Pino Sagliocco, produtor italiano e promotor musical, sorrí cando recorda como se xestou a chegada dese grupo de músicos españois. E á cabeza desa expedición estaba Camarón da Illa xunto ao seu inseparable Tomatito á guitarra. 

Era xullo de 1991 cando o xenio de San Fernando se subiu ao escenario do casino da cidade suíza. Un concerto de sete cancións, con dous bises incluídos, que descolocó por completo aos espectadores. Un cantante que entrou nervioso pero que, cando comezou a escoitar os primeiros acordes da guitarra, transformouse nun animal escénico que ofreceu un recital que agora se recupera baixo o nome de Montreux 1991 (Universal Music).

Han ter que pasar 27 anos para poder recuperar este concerto. «Moita xente oíu falar del, de que Camarón é un mito, pero non sabe nada máis. Agora vano a poder apreciar e descubrir o vivo que está», explica o produtor do disco, que participou na gravación xunto a Claude Nobs -fundador e director do festival- e Quincy Jones. Os tres interviñeron na cita de Camarón no país helvético.

Para conseguir ese momento histórico, 6 de xullo de 1991, hai que irse un ano antes. Nobs e Sagliocco falan sobre o mundo da música. E Nobs, durante esa conversación, dille que lle gustaría facelo xuntos. «Leva a Camarón», dille o promotor. O director do festival non o ve claro. «Dime que o seu público é internacional e que non entende de flamenco. ‘‘Faime caso, Claude, vai ser a bomba'', contéstolle. El pregúntame que como o pode vender e dígolle que monte unha festa española», engade Sagliocco. «Un día chámame e di que faga unha presentación, que para adiante», apunta.

Miles Davis e Quincy Jones

E neste punto aparece Quincy Jones, que ía participar con Miles Davis nun concerto dous días despois da noite española e era colaborador habitual da cita en Montreux. Amante confeso do flamenco, involúcrase tanto que decide que el mesmo presenta a xornada do festival en Barcelona en maio de 1991. Ademais recibe un Cobi de prata no Concello de Barcelona. «Quincy dime que se vai presentar cun amigo e ese é Eddie Murphy, que era unha megaestrella mundial. Toda Barcelona estaba emocionada», recorda.

Camarón da Illa encaraba o concerto con certa tensión. Desde Xerez voou a Madrid, e logo a Xenebra. «Buscaba que todo estivese no seu sitio», recorda Sagliocco. «Cando subiu ao escenario deume unha alegría enorme verlle aí e gozar. O público quedou extasiado, púxose de pé e aplaudiu a rabiar», recorda. Cantara Alegrías, Tarantos, Bulerías, Tangose Fandangos. Pero querían máis e algún dos artistas que participaran na noite española acompañan a Camarón e Tomatito en Son xitano. O público pedía un segundo bis. «‘‘Raparigo, xa está ben'', contestoume José cando baixou. Pero ao final saíu, volveu cantar e a xente volveu tolear», engade Sagliocco. Como dixo Quincy Jones na presentación do concerto, o flamenco é tan auténtico porque provén «da dor».

[Fonte: www.lavozdegalicia.es]