Units per la cooficialitat de la lenga còrsa

Escrich per Gerard Joan Barceló

Reconeisserai la region Occitània quand sa presidenta prendrà lo temps d'aprene la lenga nòstra per s'exprimir en public dins un quadre institucional; reconeisserai Catalonha Nòrd, que d'unes vòlon apelar oficialament "País Catalan",  quand sos dirigents parlaràn en public en catalan; Corsega, ont l'usatge public del còrs chòca ara nonmàs los ultranationalistas franceses, nos mòstra l'exemple als occitans e nòrd-catalans.

 

Dimars passat, lo president reelegit de l'Assemblada de Corsega, Jean-Guy Talamoni, prononcièt, coma fa dos ans, son discors d'investidura tot en lenga còrsa, après ne far distribuir la traduccion en francés, anglés e italian a la premsa; per quant a el, lo president tanben reelegit del Conselh Executiu, çò es lo cap del govèrn còrs, Gilles Simeoni, parlèt en francés mas la brèva introduccion e la mai longa conclusion, que s'acabèt amb los mots "Evviva u populu corsu, evviva a Nazione, evviva a demucrazia!", las diguèt en lenga insulara. Amb una complementaritat sabentament estudiada (se sap que totes dos s'endevenon plan e son nieus amics, malgrat una diferéncia ideologica, que Simeoni es autonomista del temps que Talamoni es dobèrtament independentista), las doas personalitats politicas màgers de l'illa metèron en scèna la cooficialitat de la lenga còrsa... que ne revendican la reconeissença totala.

 

Non vos ensenharai res en vos disent que la situacion còrsa es pas brica la nòstra. Avèm pas brica de majoritat nacionalista en nat territòri occitan d'administracion francesa. Avèm quitament fòrça pauques elegits de sensibilitat occitanista dins l'ensemble de las tèrras occitanofònas, compreses Catalonha e Aran, las Valadas de l'estat italian, la Gàrdia e Mónegue. Proporcionalament a la populacion totala dels territòris occitans, d'Occitània lo país, valent a dire mai de 16 milions d'estatjants, nòstra lenga occitana es fòrça mens estudiada, transmesa e parlada qu'en Corsega. Benlèu nòstra situacion seriá semblabla s'aguèssem perdut mens de temps, nòstre reviscolament foguèt cultural, tròp cultural, per pastichar Nietzsche, e i a ara un escart tras qu'important entre la realitat sociala de la lenga occitana, qu'es de mai en mai una lenga d'afogats e de militants, e las ambicions politicas de qualques unes.

 

Per nos ajudar a compensar un pauc lo retard occitan a respècte de Corsega, prepausi que nos uniscam per aparar la cooficialitat de la lenga còrsa, çò es un estatut oficial al costat del francés, "la lenga de la Republica", segon lo famós article 2 de la Constitucion francesa. E tot aquò per mai d'una rason.

 

Primièrament, es necite que siam solidaris amb un pòble afeblit dins lo meteis Estat que lo nòstre. E mai Corsega ane melhor qu'Occitània, culturala e politicament, sa situacion es lo rebat melhorat de la nòstra.

 

Segondament, la revendicacion de la cooficialitat es una demanda sociala majoritària, revendicada explicitament dins lo programa de l'actuala majoritat absoluda còrsa a l'Assemblada de Corsega.  Es una question de democracia, doncas universala.

 

Tresenament, es l'escasença de denonciar la mala fe juridica de las autoritats francesas, que refusan entrò ara tota avançada significativa en favor de las lengas impròpriament dichas regionalas. Que qualqu'un m'explique juridicament en qué l'oficialitat d'una lenga coma lo còrs empachariá l'usatge del francés. Comprendriái la colèra dels francofòns se devenguèsse impossible de comunicar en francés amb l'administracion, o se la Collectivat Territoriala de Corsega s'exprimiguèsse nonmàs en lenga dicha de Molière, mas degun non prepausa pas aquò e sabèm totes que lo problèma vertadièr es lo respècte dels dreches lingüistics dels corsofòns. Òr, aquestes son pas brica garentits per la situacion actuala.

 

Quatrenament, es lo mejan de rendre vesidoira nòstra revendicacion occitana. De Corsega estant, mos compatriòtas còrses, quand pensan a Marselha, Niça, Clarmont o Bordèu, pensan pas a Occitània. Per eles sèm França. E aquò s'apren pas als còrses, mas si que s'apren a nosautres. Sèm de tot en tot invisibles, sèm de tot en tot inaudibles. Franc de qualques corses de provençal, franc dels valents de l'Ostau dau País Marselhés, quina plaça per l'occitan a Marselha, la vila mai granda d'Occitània, per exemple?

 

Cinquenament e enfin, Corsega nos dobrís lo camin. S'aquela illa arriba d'obténer l'oficialitat de sa lenga, aurem un argument de mai per reclamar un estatut legal e una proteccion oficiala de l'occitan.

 

En resumit, uniscam-nos per l'oficialitat de la lenga còrsa coma nos devèm amassar pels dreches lingüistics dels parlants d'occitan.

[Poblejat dins www.jornalet.com]